Dayanıqlı kənd təsərrüfatı və onun metodları
Kənd təsərrüfatı dünyanın ən böyük sənayesidir. Bu sahədə bir milyarddan çox insan çalışır və hər il dəyəri 1,3 trilyon dollardan çox olan ərzaq istehsal edilir. Otlaq və əkin sahələri Yer kürəsinin yaşayış üçün yaşayış üçün yararlı torpaqlarının təxminən 50 %-i tutur, yaşayış və qida üçün yer təmin edir.
Dayanıqlı kənd təsərrüfatı əhəmiyyətli yaşayış sahələrinin qorunması və bərpa edilməsinə kömək edir. Bu həmçinin sağlam və məhsuldar torpaq, suyun keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması üçün vacibdir. Dayanıqlı təsərrüfatın düzgün idarəedilməsinə ehtiyac gün keçdikcə aktuallaşır. Çünki dünya əhalisi artdıqca kənd təsərrüfatı məhsullarına tələbat da sürətlə artır. Ümumilikdə kənd təsərrüfatı insan cəmiyyəti və dünya iqtisadiyyatı üçün olduqca əhəmiyyətlidir.
Bəs dayanıqlı kənd təsərrüfatı metodları hansılardır?
Əkin dövriyyəsi və diversifikasiya – uzunmüddətli təcrübəyə əsaslanan bu üsul eyni torpaqda ardıcıl olaraq müxtəlif növ bitkilərin əkilməsi üçün şərait yaradır. Bu, zərərvericilərin fəaliyyətini pozur, torpağın nəmliyini və məhsuldarlığını artırır. Məsələn, qarğıdalı yetişdirilən torpaqda daha sonra torpağın tarazlığını bərpa etmək üçün paxla və başqa paxlalı bitkilər əkilə bilər.
Üzvi əkinçilik – təbii üsulları sintetik müdaxilələrdən üstün tutur, torpağın sağlamlığına, biomüxtəlifliyə və ekoloji tarazlığa xidmət edir. “RegenX’in dayanıqlı kənd təsərrüfatı fikri istehlakçıların sintetik kimyəvi maddələrdən azad, keyfiyyətli məhsul əldə etməsinə əsaslanır. Bu vəziyyət onları, həmçinin təmiz ekosistemə təşviq edir.
Qoruyucu torpaq becərilməsi – bu təcrübə torpağın pozulmasını minimuma endirir, torpaq eroziyasını azaldır və suyu saxlayır. Bu, məhsul qalıqlarının, torpağı qidalandıran maddələrin və üzvi maddələrin sahədə qalmasına imkan verir. Əkinsiz əkinçilik məhsul qalıqlarını olduğu kimi saxlayır, təbii parçalanmağa kömək edir və torpağın keyfiyyətini artırır.
Aqromeşə təsərrüfatı – kənd təsərrüfatı, heyvandarlıq və meşə təsərrüfatını birləşdirən aqromeşəçilik çoxfunksiyalı sistemdir. Burada ağaclar və kollar əkinlərin və ya otlaqların arasında yetişdirilir. Məsələn, banan kimi hündür meyvə ağacının örtüyü altında qəhvə yetişdirilməsi torpaqdan istifadəni kəskin artırır və biomüxtəlifliyə təşviq edir.
Dayanıqlı heyvandarlıq – heyvan istehsalı təcrübəsinin vahid mərkəzdən idarəolunmasına əsaslanan bu metod heyvandarlığı inkişaf etdirir, ətraf mühitə təsirini azaldır və daha sağlam məhsul verir. Mal-qaranın növbəli otarma sistemi ilə otarılması torpağın bərpasına imkan verir, daha sağlam torpağa və metan emissiyasının azalmasına səbəb olur.
Örtük bitkisi yetişdirmə – məhsuldarlıq məqsədi daşımayan xüsusi bitkilərin becərilməsi torpağı qoruyur, sağlam saxlayır və münbitləşdirir. Örtük bitkiləri, həmçinin zərərvericilərə qarşı mübarizə aparır. Məsələn, yoncanı mövsümdənkənar əkmək torpaq eroziyasının və alaq otlarının qarşısını alır, torpağı əhəmiyyətli qida maddələri ilə zənginləşdirir.
Zərərvericilərə qarşı bioloji mübarizə – zərərvericilərə qarşı mübarizədə yırtıcıların və orqanizmlərin təbii sistemlərindən istifadə etməklə kimyəvi pestisidlərdən asılılığı azaltmaq mümkündür.
Məsələn, tərəvəz bağlarında mənənələrlə mübarizə aparmaq üçün yeddinöqtəli parabüzənlərdən istifadə edilir.
Əkinsiz əkinçilik – daha əvvəl də dediyimiz kimi, bu üsul becərmədən torpağın strukturunu və üzvi maddələri qoruyaraq yeni məhsullar əkməyə imkan verir. Məsələn, bu üsulla buğda səpinində toxumların təbii təbəqələri və orqanizmləri saxlanaraq şumlanmamış torpağa birbaşa səpilir.
Permakultura – təbiətdəki nümunələri təqlid edən, qapalı dövrə sistemində resurslardan istifadəni təmin edən, tullantıları minimuma endirən inteqrasiya olunmuş dizayn fəlsəfəsidir. Məsələn, balıq gölməçəsindəki suyun bitkiləri suvarmaq üçün istifadə edilir və balıqlar bitki tullantıları ilə bəslənilir.
Akvafoniklər – akvakulturanı hidrofonika ilə birləşdirən davamlı sistemdir. Balıqlar və bitkilər eyni inteqrasiya olunmuş mühitdə birlikdə böyüyür. Balıq tullantıları bitkilər üçün üzvi qida mənbəyi təmin edir və bitkilər suyun süzülməsinə, təmizlənməsinə kömək edir.
Aqrobiomüxtəliflik – bu metodda xəstəliklərə, zərərvericilərə və iqlim dəyişikliyinə qarşı davamlılığı təmin etmək üçün bitkilərdə və heyvanlarda genetik müxtəlifliyin vacibliyi vurğulanır. Bir ştammı məhv edə, potensial xəstəliklərdən qorumaq üçün düyü sortlarının yetişdirilməsi aqrobiomüxtəliflikdir.
Səmərəli su istifadəsi – kənd təsərrüfatında suyun idarəedilməsinin daha geniş perspektivi su ehtiyatlarının həm ətraf mühit, həm də gələcək nəsillər üçün davamlı şəkildə istifadə edilməsini təmin etməkdir. Su qıtlığını aradan qaldırmaq və yem bitkilərinin, suyun keyfiyyətini yaxşılaşdıraraq həm daha sağlam məhsullar, həm də ekosistemlər üçün yol açırıq. Bitki köklərini birbaşa su ilə təmin edən, buxarlanmanı azaldan və suya qənaət edən damcı suvarma sisteminin tətbiqi suyun doğru idarəedilməsinə xidmət edir.
Tullantıların təkrar emalı və kompostlanması (müxtəlif növ üzvi tullantılardan alınan gübrə ilə gübrələnmə) – üzvi tullantıları qiymətli gübrəyə çevirən bu proses torpağı zənginləşdirir, kimyəvi gübrələrə ehtiyacı azaldır və tullantıları minimuma endirir.
Polikultura – eyni məkanda bir çox məhsullar yetişdirən bu üsul torpaqdan istifadəni maksimum dərəcədə artırır, zərərvericilərlə bağlı problemləri azaldır və balanslaşdırılmış ekosistemi təşviq edir. Məsələn, lobya, qarğıdalı və balqabağı birlikdə yetişdirmək faydalıdır. Lobya torpaqda azotu sabitləşdirir, qarğıdalı paxlanın yetişməsini təmin edir və balqabaq alaq otlarını azaldan torpaq örtüyü kimi çıxış edir.
Budəfəki bloqumuzda “Dayanıqlı kənd təsərrüfatı nədir, hansı metodlardan istifadə edilir?” kimi suallara cavab tapmağa çalışdıq. Növbəti bloqumuz daha yeni, daha maraqlı olacaq. Bizi izləməyə davam edin...
geri
Yeni məhsullar
İkinci əl texnikalar
Mövsüm aqreqatları
Kampaniyalar
